Karca ve Kürtçe

Antik Karca, Karyalılar tarafından konuşulan ve çoğunlukla kısa yazıtlarla günümüze ulaşan bir dildir. Yunan alfabesine benzer bir alfabe kullanmışlar. Hatî (Hitit) ve Luvi ile Yunancadan çok etkilendiği anlaşılıyor. Burada Kürtçe kelimelere benzer Karca kelimelere baktım.

Kürtçe zengin bir kelime hazinesine sahiptir ve Hint-Avrupa dil ailesinin Hint-İran koluna aittir. Karca ise aynı ailenin Anadolu dilleri grubundadır. Wikipediya Kürtçenin kelime zenginliğiyle dünyanın 8. zengin dili olduğunu söylemişti. Üstelik Kürtçe devletsiz, korumasız ve okulsuz bir dil olduğu halde.

Karlar, Karyalılar, şair Homeros tarafından MÖ 8. yüzyılda birden fazla kez anılmıştır. Onlar kendilerine Qarqaş, Karqaşi, Karkhaşi derlermiş. Homeros’a göre, Karlar Truva Savaşı sırasında Truvalıların müttefikleriymiş. Atinalı tarihçi Thukydides ve diğer antik yazarlara göre, Karlar bir zamanlar Girit’te ve Ege Denizi’ndeki adalarda yaşamış ve oldukça yetkin denizciler olmuşlardır. Girit Kralı Minos’un onları daha sonra boyunduruk altına aldığı ya da Kürdistan´a, Küçük Asya’ya sürdüğü söylenir.

Romalı öğretmen Claudius Aelianus, MS 200 civarında, Karların savaşı bir işe dönüştüren ve ücretli askerler (paralı askerler) olarak çalışan ilk halk olduğunu yazmıştır. MÖ 1274'te Karkisalar da Kadeş Savaşı'nda Mısırlılara karşı Hitit İmparatorluğu saflarında savaşanlar arasında anılır. Bu Karkisaların, Karyalılar olduğu düşünülmektedir. Hitit kayıtları bir bütün olarak ele alındığında Karyalıların Luvi kökenli olduğunu da iddia etmek mümkün. 

Kaunos’ta bulunan bir çift dilli yazıt (Yunanca ve Karca dillerinde uzun bir metin) sayesinde, İngiliz Mısırbilimci John D. Ray, 1990’ların sonunda Karca dilini kısmen çözmeyi başarmıştır: Bu dil, Luvi diliyle daha yakın bir akrabalık gösteriyor gibi görünmektedir.

Bir iddiaya göre Karlar / Qerqaşiler bölgeye bilinmeyen yerlerden gelen işciler ve paralı askerlerdi. Sonradan Luvi ve diğer Anatolia kavimleri arasında eridiler. 

Karca ve Kürtçe benzer kelimelere örnekler

Karca: kar-khaş, qarqaş - "Karyalı" ya da "Karka’ya ait"

Karca: şiin - (Bir kadın ismi, anlamı deniz rengi)

Kürtçe: şîn - "Mavi" ya da "yas" (fonetik ve anlamda benzerlik)  

Karca: sb - "Ve, ile" iyelik eki

Kürtçe: bi - "İle" (iyelik ekinde fonetik ve anlam yakınlığı)  

Karca: pihn-muii - (dümdüz)

Kürtçe: pan - "düz, geniş" (kısmi fonetik benzerlik)  

Karca: mda - "Oğul" 

Kürtçe: mindal - "çocuk" (Sorani)  

Karca: uşa - (barış)

Kürtçe: aştî - "Barış" (fonetik benzerlik)  

Karca: k-bi-dii - (oluş)

Kürtçe: bî - "Olmuş" (kısmi fonetik benzerlik)  

Karca: armo-trqos - (Trakyalı ordu)

Kürtçe: artêş- "Ordu" (kısmi fonetik benzerlik, "ar-" kökü)  

Karca: iita - (tek)

Kürtçe: ta - "Tek" (fonetik benzerlik)

Karca: sba - (beyaz)

Kürtçe: spî - "Beyaz" (fonetik ve anlamsal yakınlık)  

Karca: qos - (boynuz, güçlü)

Kürtçe: qoç - "boynuz" (fonetik ve anlam benzerliği)  

Karca: iin - (çoğul eki)

Kürtçe: in - "çoğul eki" (fonetik benzerlik)  

Karca: trqos - (Trakyali)

Kürtçe: trakî - "Trakyalı" (fonetik benzerlik)  

Karca: dada, ded, ted - "Baba" 

Kürtçe: bav, bab - "Baba" (Hint-Avrupa kökenli benzerlik)  

Karca: ma - "Anne" (çağrı kelimesi olarak ema, ena kullanılıyormuş) 

Kürtçe: dê, mag, ma - "Anne" 

Karca: gelala, gelali - "yönetici, prens"

Kürtçe: Gel - "Halk" (ala, ulu demek Kürtçede)

Karca: taru - "Ağaç" 

Kürtçe: dar - "Ağaç" (fonetik ve anlam yakınlığı)  

Karca: şar - "Yukarı" 

Kürtçe: ser - "Üst" ya da "baş" (fonetik ve anlam benzerliği)  

Karca: i-apa - "Su" 

Kürtçe: av, ab - "Su" (Hint-Avrupa kökenli)

Karca: ş-tuaw - "Güneş ısısı" 

Kürtçe: tav - "Güneş ışığı" (fonetik ve anlamsal benzerlik)  

Karca: kwi - "Kim" 

Kürtçe: kî - "Kim" (fonetik ve anlam benzerliği)  

Başka örnekler

Karca: kiir - "Oğul"

Kürtçe: kur - "Oğul"

Karca: şti - "Kadın"

Kürtçe: jin, stê - "Kadın"

Karca: pii - "Ayak"

Kürtçe: pê, pî - "Ayak"

Karca: piiş - "Başlangıç"

Kürtçe: pêş - "Başlangıç"

Karca: qir - "Kara, siyah"

Kürtçe: qer, reş - "Kara, Siyah"

Karca: suik - "Hafif"

Kürtçe: sivik - "Hafif"

Karca: iir - "Arsa, toprak, mekan"

Kürtçe: erd - "Yer"

Karca: khur - "Kilic"

Kürtçe: şûr - "Kilic"

Karca: biiz - "Keçi"

Kürtçe: Bizin, biz - "Keçi"

Karca: imii - "Ben, benim"

Kürtçe: ez, min" - "Ben"

İlgili

⦁ Wolfgang Blümel, Peter Frei, und Christian Marek. Colloquium Caricum. Akten der Internationalen Tagung über die karisch-griechische Bilingue von Kaunos.

⦁ Koray Konuk, 'Coin legends in Carian', The Carian Language (Handbuch der Orientalistik).

⦁ Melchert, H. Craig. 2004. Carian in Roger D. Woodard, ed., The Cambridge Encyclopedia of the World's Ancient Languages. Cambridge: Cambridge University Press.

Darius Winzer

X- Twitter: https://x.com/Darius_Winzer

© Hemî maf parastî ne. Destûra nivîskar bixwazin.